Blog
Samen weet je meer
In de teamvergadering staat spelbegeleiding op het programma. “Hoe doe jij dat dan met begeleiding van spel?” vraagt pm-er Marieke aan Meriam. Meriam: “Ik heb geleerd me in te voegen zonder het spel te bepalen. En als ik weet wat de kinderen spelen, winkeltje of op vakantie, spreek ik de kinderen aan in hun rol als verkoper of moeder. En ik voeg hier en daar wat toe. Bijvoorbeeld door producten in de winkel te benoemen. Of een activiteit voor te stellen voor het gezin op vakantie.”
Kinderen leren van alles in de groep: samen spelen, nieuwe woorden, motorische vaardigheden. Maar ook pedagogisch medewerkers leren: op de werkvloer van hun ervaringen met kinderen en ouders en van elkaar in de organisatie, of daarbuiten in scholingsbijeenkomsten.
Professionele leergemeenschap
Een manier van leren op de werkvloer is een professionele leergemeenschap (PLG) te vormen. De leergemeenschap bestaat uit pedagogisch medewerkers van verschillende groepen en een leidinggevende. Ze overleggen doelgericht over bepaalde thema’s. Daarbij staat zowel het leren van de kinderen als dat van de pedagogisch medewerkers centraal[1]. Een thema komt een aantal keren terug. Want nadat de pedagogisch medewerkers concrete acties hebben bedacht, proberen ze die uit in de praktijk. Daarna stellen ze op basis van hun ervaringen het plan bij en gaan ze na of het werkt. Door herhaaldelijk zo te werken krijgt het thema steeds beter vorm. En wordt de kennis met elkaar gedeeld.
Hoe werkt dat in de praktijk?
Rond het thema spelbegeleiding maken de pedagogisch medewerkers een plan. Welke doelen willen ze bereiken met hun begeleiding; hoe gaan ze de begeleiding vormgeven, welke materialen zijn handig? Bij dit thema komen ook vragen op bij de pedagogisch medewerkers. In hoeverre is het spel van jonge kinderen anders dan dat van oudere kinderen? Voor jonge kinderen is spel een manier van de wereld ontdekken. Bijvoorbeeld: een pluizige knuffel voelt anders dan een plastic dier. Een autootje kan rollen maar een blok hout niet. Een goede begeleiding betekent voor jonge kinderen dat pedagogisch medewerkers gelegenheid bieden om ervaringen met objecten en materialen op te doen en deze onder woorden brengen. Zo leren jonge kinderen in hun spel objecten en hun eigenschappen kennen. Voor oudere peuters kan ‘doen-alsof’ (symbolisch) spel geschikt zijn: ze spelen een bezoek aan de kapper of een winkel na. Kinderen kiezen in dit spel een rol: bijvoorbeeld de kapper of een klant. Daarbij kan een pedagogisch medewerker het spel begeleiden door kinderen in hun rol aan te spreken en spelsuggesties te doen.
Samen weet je meer!
Pedagogisch medewerkers overleggen regelmatig hoe ze hun activiteiten vormgeven en met welke doelen ze dat doen. Ze kunnen elkaar helpen, bijvoorbeeld hoe ze het spel van kinderen kunnen ondersteunen. In de PLG wisselen pedagogisch medewerkers ervaringen uit over de gekozen activiteiten, de hindernissen en mogelijke oplossingen. Deze kunnen per groep verschillen. Waar de ene pedagogisch medewerker te maken heeft met kinderen met vergelijkbare vaardigheden en interesses, heeft een ander juist kinderen met uiteenlopende vaardigheden en interesses in de groep. Door ervaringen te delen kunnen pedagogisch medewerkers bekend raken met andere activiteiten, doelen en oplossingen, dan die ze zelf hadden bedacht.
Nieuwe kennis toepassen en uitproberen
In het bovenstaande voorbeeld heeft Marieke van Meriam geleerd hoe ze het spel van kinderen kan ondersteunen. Terloops voegt ze zich in bij een spelactiviteit die de kinderen hebben gekozen. Ze kijkt en luistert naar wat de kinderen spelen. Daarbij spreekt ze de kinderen aan in hun rol. Ook benoemt ze de objecten die de kinderen gebruiken in hun spel. Ze kan bedenken welke woorden wellicht interessant zijn voor jonge of juist oudere peuters. Marieke is zich nu meer bewust dat ze zich moet invoegen en vooral de kinderen de leiding moet laten houden.
Succesfactoren
Hieronder enkele succesfactoren voor een PLG:
- Ondersteuning vanuit de organisatie door een coach of leidinggevende bij het leiden van de PLG is belangrijk, zowel wat betreft de organisatie (plannen van bijeenkomsten) als de inhoud (nieuwe kennis inbrengen).
- Teamoverleg vraagt overlegtijd.
- Pedagogisch medewerkers staan open voor andere ideeën en ervaringen van pedagogisch medewerkers op de werkvloer.
Kortom: pedagogisch medewerkers leren op de werkvloer. Een meer doelgerichte manier om het leren van pedagogisch medewerkers te ondersteunen is een professionele leergemeenschap. Daarmee zijn kinderen en de pedagogisch medewerkers gebaat.
[1]Zijlstra, I.F. en Van Tuijl, C. (2019). Leren van Spel. De Wereld van het Jonge kind, januari, 4-8.
