Blog
Werken aan gelijkwaardige relaties met ouders
Bij het ontbijt zegt moeder tegen Juliette van drie, “Je hebt je allermooiste jurkje aan, zodat je er vandaag weer als een prinsesje uitziet”. Later op de dag verzucht pedagogisch medewerker Astrid: Ik vind het zo zielig voor Juliette. Alle peuters hebben lekkere speelkleding aan, maar zij komt altijd in nette jurkjes. Het zou goed zijn als haar moeder eens rekening hield met Juliette in plaats van met zichzelf. Juliette moet ook lekker buiten kunnen spelen….
De valkuil van vooroordelen
In een eerdere Blog over vooroordelen (Titel: ‘In gesprek over vooroordelen’) werd duidelijk dat we allemaal de hele dag door beelden vormen van de mensen met wie we in aanraking komen. Bij die beeldvorming baseren we ons op stereotypen, dat is handig, omdat je daardoor een idee hebt van wat je kunt verwachten van die persoon. Zij draagt een hoofddoek, dus….., Dat kind draagt altijd kapotte kleding, dus die ouders… De valkuil is dat we het stereotype verbinden aan een oordeel dat emotioneel geladen is en dat we daardoor selectief waarnemen, selectief denken en selectief voelen. We kijken en luisteren niet meer met een open houding.
Van vooroordelen naar gelijkwaardige relaties
De bedoelingen, in het voorbeeld, van pedagogisch medewerker Astrid zijn goed. Zij wil graag dat Juliette lekker buiten kan spelen. De uitspraak laat echter ook zien dat pedagogisch medewerker Astrid de moeder niet erkent als gelijkwaardige partner. De boodschap is: ‘De moeder weet niet wat goed is voor haar kind, maar ik weet het wel’. We maken ons hier als pedagogisch medewerkers en leerkrachten, allemaal wel eens schuldig aan.
Ook ouders kunnen vooroordelen hebben en ook dit kan leiden tot ongelijkwaardige relaties. Er is bijvoorbeeld onderzocht hoe ouders naar pedagogisch medewerkers kijken. Dit onderzoek heeft laten zien dat ouders met een lage opleiding vaak opkijken tegen pedagogisch medewerkers en hun kind vol vertrouwen overdragen. Zij redeneren dat de pedagogisch medewerkers er immers voor geleerd hebben. Ouders met een hogere opleiding behandelen pedagogisch medewerkers soms neerbuigend. Dit kan komen doordat ze zichzelf belangrijk vinden of omdat ze denken dat het beroep niet meer inhoudt dan op kinderen passen.
Om ongelijkwaardige relaties te doorbreken is zelfreflectie nodig, je kunt jezelf als professional de vraag stellen ‘Wat is mijn gedrag in deze relatie?’. Daarnaast is vertrouwen in het eigen kunnen belangrijk, waarbij je jezelf de vraag stelt ‘Hoe kan ik als professional de relatie herstellen?’. Pedagogisch medewerker Astrid zou bijvoorbeeld een open gesprek aan kunnen gaan met moeder en het kunnen hebben over het belang van buiten spelen en vragen of moeder zich ervan bewust is dat kinderen in bepaalde kleding minder fijn kunnen spelen dan in andere kleding. In onderstaande staan nog meer tips om te werken aan gelijkwaardige relaties.
Tips om te werken aan gelijkwaardige relaties
- Zoals eerder beschreven is zelfreflectie een mooi middel om als pedagogisch medewerker of als leerkracht te kijken naar je eigen gedrag in een (ongelijkwaardige) relatie en jezelf de vraag te stellen ‘wat kan ik doen om de relatie te herstellen?’
- Ga in gesprek met ouders en spreek hen aan als betrokken ouders. Zeg bijvoorbeeld ‘Jullie willen vast meer weten over wat jullie kind meemaakt op de kinderopvang of in de klas en wat wij als pedagogisch medewerkers of leerkrachten doen om de ontwikkeling van alle kinderen te stimuleren’.
- Organiseer, als team, een avond voor de ouders waarin jullie duidelijk maken wat jullie werk is en waarin jullie in gesprek gaan met ouders over jullie werk. Bereid deze avond, als team, goed voor. Richt de avond zo in dat de ouders echt een beeld krijgen van jullie professionaliteit. Verdeel de taken onder de teamleden, zodat iedereen dat kan doen waar hij of zij goed in is.
Graaff, F. de, E. Singer & W. Devillé (2006), Onderzoek diversiteit en ouderbetrokkenheid in kindercentra. NIVEL, Utrecht. (https://nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Onderzoek-Diversiteit-en-Ouderbetrokkenheid-in-Kindercentra-2.pdf)
