door

Melissa Be

Kansen grijpen in coronatijd: nieuwe initiatieven in de samenwerking met ouders

“Wat mooi was om te zien, is dat tijdens de sluiting, ook alle talenten van het team naar boven kwamen: van filmpjes maken en editen tot het voordoen van voorlezen en liedjes zingen. Pedagogisch medewerkers zijn ook met tassen met boeken en speelgoed naar kinderen gegaan, waarvan ze weten dat de behoefte er is. Via de tuin of bij de voordeur hielden de medewerkers even een gesprekje over hoe het gaat. Je zag de creativiteit van medewerkers. Ouders kregen elke week thematisch materiaal om mee aan de gang te gaan. En deze initiatieven doen ze, ondanks dat ze nu ook weer de groepen draaien, nu nog voor een deel.” Mirjam de Boode, manager KOKO kinderopvang

Contact in tijden van corona

In de periode dat kinderen niet naar de opvang en school gingen, ontstonden in een heel korte tijd nieuwe creatieve initiatieven in de samenwerking met ouders. Pedagogisch medewerkers en leerkrachten werden zich meer bewust van de betrokkenheid van ouders thuis (meer over thuisbetrokkenheid kun je lezen in dit blog). Dat ouders hun kinderen graag stimuleren in hun ontwikkeling werd dus nog zichtbaarder, o.a. door het vele videobellen in deze tijd. Ouders stuurden ook foto’s van activiteiten die zij thuis met hun kinderen deden. Toch werden niet alle ouders even goed bereikt.

Uitdaging: alle ouders bereiken en motiveren

 “We doen van alles, maar krijgen weinig terug.” is een veelgehoorde uitspraak van pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Tijdens de sluiting kwamen scholen erachter dat een groot aantal ouders, met name de ouders die moeilijk te bereiken waren, niet over digitale middelen, zoals een iPad of laptop beschikt. De scholen sprongen hier op in door hen te voorzien van deze middelen en ondersteuning. Ook de grote onzekerheid die ouders ervaren in de opvoeding (parental self-efficacy) kan een reden zijn tot minder contact [1]. In de media werd veel gepraat over de achterstanden die kinderen kunnen oplopen door de lockdown. Dit maakt het voor ouders best moeilijk om te geloven dat je iets goed doet. Wanneer ouders niet worden bereikt, is het belangrijk om eerst te begrijpen welke obstakels zij ervaren in de samenwerking. Vanuit deze inzichten kun je samen werken aan een oplossing.

Welke stappen kunnen gezet worden om te werken aan het ouderlijk zelfvertrouwen?

• In een eerder blog zagen we dat ouders veel waarde hechten aan het persoonlijk contact met pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Petra Jongerius, coördinator ouderbetrokkenheid in Overvecht, bevestigt dit en geeft aan dat de open houding van professionals de basis is: “je maakt makkelijk contact, stelt je op als gelijkswaardige gesprekspartner en neemt elke ouder serieus.” Wil je ouders meekrijgen, dan “moet je de relatie blijven onderhouden en je waardering blijven uitspreken.”
• Ouders kun je verder op hun gemak stellen door verwachtingen met elkaar af te stemmen en concreet te maken. “Het gaat om dat gesprek samen, waar de meerwaarde zit en waar je naartoe wil. Samen wil je dat het kind zich ontwikkelt en het is belangrijk om daar het gesprek over te voeren.” Is het voor elke ouder duidelijk hoe, wanneer en waarover zij contact kunnen opnemen en weet jij hoe je ouders het beste kunt bereiken? Wordt de informatie door alle ouders begrepen of is er behoefte aan een vertaler of een tolk? “Je denkt heel snel als professional, maar dat weet toch iedereen wel? Maar ik word er soms ook nog in verrast, bijvoorbeeld als ze naar mij toekomen omdat ze niet begrijpen wat ze moeten invullen bij ouder/verzorger. Je denkt dat iedereen dat weet, maar dat is dus niet zo, dus blijf informeren en uitleggen.”
• Om ervoor te zorgen dat ouders zich meer competent voelen is het ook belangrijk dat zij succeservaringen In plaats van te beginnen met een activiteit die ouders nog niet goed kunnen, zoals ‘voorlezen’, is het belangrijk om na te gaan wat ouders wél kunnen. Een creatieve ouder kan bijvoorbeeld een keer op afstand laten zien wat voor kunstwerken hij/zij thuis maakt met het kind. Wanneer een ouder goed kan koken, kun je vragen om een keer in de groep samen met de kinderen wat te koken. Is er zicht in de interesses en talenten van álle ouders?
• Opvoeden is niet altijd even makkelijk. Dat ondervinden álle ouders. Kun je ouders ook op een laagdrempelige manier met elkaar verbinden om hierover uit te wisselen? In een eerder blog is beschreven dat ouders het fijn vinden om met elkaar uit te wisselen met een kopje koffie in de ouderkamer of ouderlokaal. Ze vinden het hierbij wel belangrijk dat er iemand aanwezig is die het proces begeleidt, zoals een ouderconsulente. Een ander voorbeeld – uit Duitsland – is dat ouders worden gevraagd en ingezet als ‘mentor’ voor andere ouders. Lees meer in het artikel Ouders als buddy voor elkaar.

Samenwerking waarderen en voortzetten

Zie deze tijd als een kans om je waardering uit te spreken voor de samenwerking of inzet van alle ouders thuis. Bespreek dat je samen meer kunt bereiken in de ontwikkeling van het kind en behoud de mooie initiatieven die tijdens de lockdown zijn ontstaan. Heb je de inzichten in de interesses en talenten van ouders en het team geregistreerd, zodat je deze doelgericht kunt inzetten in de samenwerking? Bespreek met collega’s én ouders hoe je deze samenwerking hebt ervaren en waar jullie naar toe willen. Voorbeelden van het voortzetten van initiatieven:

• Vaker inzetten van videobellen met ouders die op bepaalde momenten lastiger naar de locatie kunnen komen?
• Videobellen met kinderen en ouders aan het begin van een schooljaar, wanneer een huisbezoek (praktisch) niet haalbaar is?
• Ouders vaker vragen om foto’s te sturen van activiteiten die ze thuis met hun kinderen doen, aansluitend bij het thema?

Borging

Een goede borging van de samenwerking met ouders vraagt om professionalisering van de organisatie. Elke organisatie heeft behoefte aan een ouderbeleid op maat, dat structureel is geïntegreerd in het algemene beleid. Leidinggevenden kunnen ervoor zorgen dat de uitvoering een verantwoordelijkheid wordt van het hele team en dat alle medewerkers zich toegerust voelen [2]. Wordt er bijvoorbeeld per locatie vastgelegd wat er wordt gedaan, wie er komt of hoe ouders worden uitgenodigd? En wie is er verantwoordelijk voor de borging? Deel naast de uitdagingen ook de positieve ervaringen in de samenwerking met ouders. Gebruik bijvoorbeeld dit stappenplan van waarderend onderzoek. Bespreek hoe belangrijk het is om de samenwerking vast te houden, niet alleen in deze tijd, maar ook erna. Deel vooral ook hoe je dat gaat doen met elkaar, zodat het zowel voor ouders als het team richting en vertrouwen geeft.

Epstein, J.L. (1995). School-family-community partnerships: caring for the children we share. Phi Delta Kappan, May, 701-712.

Goodall, J. & Vorhaus J. (2011). Review of best practice in parental engagement. Research Report DFE-RR156. Department for Education, UK Governement. Verkregen op 14 oktober, 2011, van https://www.education.gov.uk/publications/ standard/publicationDetail/Page1/DFE-RR156