Blog
Onder de radar: kinderen van Poolse arbeidsmigranten
‘Situatie Poolse kinderen in Nederland dringend aan verbetering toe’, kopt kinderrechtenexpert Philip Veerman in 2019 op zijn website ‘ChildrightsFocus’. En medewerkers van Veilig Thuis melden een schrikbarende stijging van het aantal meldingen over huiselijk geweld in Poolse gezinnen.
Poolse arbeidsmigranten vormen een snel groeiende groep in onze samenleving. In september 2020 staan Polen op de zesde plaats in de rij van grootste aantallen inwoners met een migratieachtergrond in Nederland. Hun situatie is niet vergelijkbaar met die van andere migranten. Een kijkje in hun leefwereld kan verhelderen wat hun situatie, én die van hun kinderen, specifiek maakt.
Werken, werken en nog eens werken
Poolse ouders komen naar Nederland om te werken. Ze maken vaak lange werkdagen in niet al te beste omstandigheden. Ze houden geen tijd over om de Nederlandse taal te leren of contacten te leggen buiten hun eigen groep/werkkring. Het gevolg is dat ze geïsoleerd leven en vaak ook in minder optimale omstandigheden. Dat heeft ook gevolgen voor de kinderen. Die worden na school opgevangen door een buurvrouw of zijn alleen thuis.
Weinig aansluiting met school, jeugdzorg of -preventie
Poolse ouders vinden moeilijk hun weg binnen het Nederlandse schoolsysteem. Dat heeft te maken met de structuur van het onderwijssysteem die in Polen anders is, maar ook met andere verwachtingen en ideeën over de rolverdeling tussen ouders en leerkrachten.
Uit een ander onderzoek blijkt dat Polen nogal wantrouwig kunnen zijn ten opzichte van autoriteiten. Dit zou te verklaren zijn vanuit hun Oostblokverleden. In Nederland komt dat bijvoorbeeld tot uiting als Poolse ouders met (jeugd)hulpverleners te maken krijgen. Ze blijven daar liever ver van weg omdat ze bang zijn dat hun kind van hen wordt afgenomen. Hierdoor bereiken ook preventieprogramma’s Poolse ouders nauwelijks.
Geen praatcultuur
Als laatste valt op dat Polen over het algemeen niet graag over hun problemen praten met anderen. Ze zullen dus meestal zeggen dat alles goed gaat als je erom vraagt. Ook Poolse kinderen doen dat, waardoor je als professional soms ten onrechte kunt denken dat er niks aan de hand is. Toch verdienen Poolse kinderen wat extra aandacht, juist omdat hun problematiek onder de radar blijft.
Positieve houding
Uit de onderzoeken kwamen gelukkig ook lichtpuntjes naar voren. Poolse ouders staan helemaal niet negatief tegenover contact met Nederlanders. Ze komen er uit zichzelf niet aan toe omdat ze zoveel werken, maar ze willen het wel. Een ander positief punt is dat Poolse ouders over het algemeen ontzag hebben voor leerkrachten. Of dat ook geldt voor professionals in de kinderopvang is niet onderzocht, maar waarschijnlijk mag je die lijn wel doortrekken. Hoewel er wel problemen geconstateerd werden in de samenwerking tussen leerkrachten en Poolse ouders, ontstonden die vooral door onbekendheid met elkaars verwachtingen. Poolse ouders verwachten van leerkrachten dat ze hen ondersteunen in de opvoeding omdat ze dat in Polen gewend zijn. Hier ligt een kans voor professionals die met kinderen werken!
Betrokkenheid
Poolse ouders komen niet vaak op de groep maar dat is dus geen desinteresse. Ze zijn meestal op hun werk want ze maken lange werkdagen. Ze willen juist graag met de professional over hun kind praten. Als ze niet naar ouderavonden of tienminutengesprekken komen is dat ook geen desinteresse. Vaak werken ze ook ’s avonds en omdat ze meestal geen Nederlands spreken, is zo’n gesprek voor hen spannend.
Wat kun je doen?
– Nodig Poolse ouders expliciet uit en maak tijd voor hen op een tijdstip dat zij kunnen. Dus op een avond of in het weekend.
– Bekijk met ouders of je iets kunt bieden na school als ouders nog aan het werk zijn. Naast overblijven op school kun je ook denken aan meegaan met een vriend(innet)je. Misschien kun je ouders aan elkaar koppelen, Poolse ouders staan daar over het algemeen positief tegenover.
– Besef dat je als professional een vertrouwensfiguur kunt zijn voor de ouders, die ze op andere plekken niet vinden. Bespreek met ouders wat je voor hen kunt betekenen als ondersteuning in de opvoeding. Doe dit zeker als je weet dat er jeugdhulp is in het gezin! Poolse ouders hebben dan júist een vertrouwensfiguur nodig die jij voor ze kunt zijn.
– Als je merkt dat een gezin niet veilig is voor een kind, schroom dan niet om Veilig Thuis te bellen voor advies of een melding. Maar probeer tegelijkertijd die vertrouwensfiguur voor ouders te blijven. Leg het breed en bespreek met je team wat je voor ouders en kind kunt betekenen.
Bronnen
https://www.kis.nl/sites/default/files/bestanden/Publicaties/poolse-bulgaarse-ouders-kinderen-in-nederland.pdf
Lieshout, H. van (2020) Aansluiting vinden bij en ondersteuning bieden aan Poolse arbeidsmigranten in Nederland Eindhoven: Lectoraat sociale veerkracht. In samenwerking met de LEV-groep.
Veerman, P (2019) Situatie Poolse kinderen in Nederland dringend aan verbetering toe op www.childrightsfocus.org
