Moeders kleinste geheim: De wetenschap achter moedermelk

Als je opvang verzorgt voor de allerkleinsten, heb je het misschien wel in de koelkast liggen: moedermelk. Moedermelk is hartstikke gezond voor kinderen en dus is het belangrijk dat we ook binnen de opvang ruimte maken om kinderen met de melk van hun moeder te voeden. Maar heb je je wel eens afgevraagd wat er allemaal voor goede dingen in één klein druppeltje moedermelk zit? Hoewel we al veel weten, valt er nog genoeg te ontdekken. In deze blog vertelt bioloog Martijn van Herwijnen je meer over hoe wetenschappers onderzoek doen naar moedermelk.

Als bioloog verwonder ik me er over hoe bijzonder moedermelk is. Door de lens van een krachtige microscoop zie ik de complexe samenstelling van moedermelk. Ik zie levende cellen, vetdruppels en eiwitten verpakt in kleine bollen. En dan zie ik het melk bestanddeel dat ik het meest bewonder: melk vesicles.

Deze ronde structuurtjes zijn maar een paar honderd nanometer groot, net iets groter dan een virus. Ondanks hun kleine omvang zitten ze tjokvol informatie. En het zijn er veel. Heel veel. We hebben maar liefst 100,000,000,000 melk vesicles gemeten in 1 milliliter melk. Dat zijn 5 miljard vesicles in 1 druppel moedermelk!

Melk vesicles

We weten nog niet zo lang van de aanwezigheid van vesicles in melk. Wat we weten is dat vesicles niet alleen in melk, maar in het hele lichaam voorkomen en dat iedere levende cel deze blaasjes kan produceren. Het zijn kleine informatiepakketjes gevuld met allerlei stofjes zoals eiwitten, metabolieten (belangrijke bouwstenen in het lichaam) en zelfs genetisch materiaal. Aan de buitenkant hebben ze een laagje van vet (lipiden) met een ‘adres’ waardoor ze als een soort postpakketje verstuurd worden naar andere cellen. Het is dus een manier van cellen om met elkaar te kunnen ‘praten’ en informatie uit te wisselen. Dit gebeurt binnen ons lichaam, maar dus ook tussen lichamen, zoals bij een moeder die haar kind borstvoeding geeft.

“Er zitten 5 miljard minuscule vesicles in 1 druppel moedermelk!”

Waarom zitten er vesicles in melk?

Geïsoleerde vesicles uit melk zichtbaar onder een krachtige microscoop

Sinds kort zijn we in staat om vesicles te isoleren uit melk, waardoor we ze gericht kunnen bestuderen. Nu kan ik ze bekijken onder een microscoop (zoals in het plaatje hieronder) en zie ik dat ze rond zijn en verschillen in grootte. Ik zie hun vetlaagje met binnenin allerlei stipjes. Ik kan ook hun samenstelling achterhalen en weet daardoor dat ze boordevol eiwitten, metabolieten en genetisch materiaal zitten.

Maar wat ik als bioloog het meest interessant vind, is om hun functie te ontrafelen. Ik wil graag weten waarom het lichaam van een moeder zoveel vesicles in haar melk stopt. In mijn laboratorium doe ik de geïsoleerde vesicles bij verschillende soorten cellen en bestudeer ik het effect dat ze op de cellen hebben. Ik zie dat sommige cellen sneller kunnen bewegen dankzij de vesicles, terwijl andere cellen ‘rustig en ontspannen’ worden onder activerende omstandigheden [1].

Vol met vragen

Op dit moment is de grootste uitdaging voor mij om te bedenken wat de resultaten in het laboratorium betekenen voor het kindje dat moedermelk drinkt. Want door alleen de geïsoleerde vesicles te bestuderen weet ik niet of andere melk bestanddelen ook een invloed hebben.

Daarnaast heb ik nog tal van vragen. Kan iedere cel een vesicle als pakketje aannemen, of is de adressering op de vesicles zeer specifiek? Kan de levensstijl en gezondheid van de moeder invloed hebben op de hoeveelheid en samenstelling van haar melk vesicles? En ga zo maar door. Kortom, wat gebeurd er allemaal tijdens borstvoeding en waarom gedragen melk vesicles zich op een bepaalde manier? We blijven hier dagelijks meer over ontdekken en misschien kan ik in een volgende blog dieper ingaan op deze onderwerpen.

Vragen om jezelf te stellen:

• Bieden jullie de mogelijkheid aan kinderen om gevoed te worden met moedermelk?
• Zo nee, waarom niet? Kan dat ook anders?
• Wat zou jij nog willen weten over melk vesicles?

Referenties