Slapend leren rennen

Topsporters en moeders weten het al jaren en langzaam begint het door te dringen tot de medische wereld; van slapen wordt je sterk en gezond. Maar hoe zit dat eigenlijk? In deze blogreeks vertelt dr. Eline de Groot – slaaponderzoeker van de Universiteit Utrecht meer over de huidige kennis en mogelijkheden voor in de toekomst.

Met een beetje geluk slapen volwassenen één derde van hun leven, oftewel 8 uur per dag. Kinderen slapen gedurende het eerste levensjaar nog veel meer. Zo’n 12 tot 16 uur per dag. Vooral vlak na de geboorte slapen baby’s meer dan dat ze wakker zijn. Als je nog verder teruggaat, naar de periode vóór de geboorte, zie je dat foetussen het grootste gedeelte van de tijd slapend doorbrengen. Waarschijnlijk zo’n 20 tot 22 uur per dag. Doordat we zoveel slaap zien tijdens vroege ontwikkeling, denken wetenschappers dat slaap erg belangrijk is voor de ondersteuning van ontwikkeling. We beginnen langzaam steeds meer te ontdekken over hoe slaap vroege ontwikkeling ondersteunt.

Terwijl baby’s slapen – voor én na geboorte – bewegen ze heel veel. Deze bewegingen zien er vaak schokkerig en onwillekeurig uit. Ledematen kunnen alle kanten op schieten en het gezichtje trekt in de gekste plooien. Onderzoek in dieren heeft laten zien dat deze bewegingen spontaan starten in de hersenen. Er is dus geen invloed van buitenaf nodig om deze bewegingen te starten. Als we het pad van zenuwactiviteit volgen, zien we dat zo’n spontane beweging een feedback-cyclus in gang zet.

De feedback cyclus werkt als volgt;

1. De hersenen creëren spontaan een signaaltje
2. Dit signaaltje zorgt voor een beweging ergens in het lichaam
3. Deze beweging zorgt ervoor dat er een signaaltje terug gestuurd wordt naar de hersenen
4. De hersenen krijgen feedback over het lichaamsdeel dat ze hebben aangestuurd

Op deze manier maken de hersenen als het ware een kaart van het lichaam. Dit begint al voor de geboorte. We zien deze bewegingen al rond 24-28 weken zwangerschap. Daardoor kan een kindje al heel snel na geboorte regeren op diens omgeving. Het raamwerk van de paden is al aangelegd en hoeft alleen nog te worden verfijnd.

Het is natuurlijk heel interessant om te weten hoe slaap de hersenontwikkeling kan stimuleren en ondersteunen, maar deze kennis biedt ook aangrijpingspunten voor de medische wereld. We weten dat de bewegingen die tijdens slaap gemaakt worden erg belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de sensorische en motorische gebieden in de hersenen. We weten ook dat veel geboorteafwijkingen gepaard gaan met afwijkingen in sensorische en motorische ontwikkeling. De kennis die we nu al hebben over de bewegingen tijdens slaap, kan helpen om deze afwijkingen eerder te diagnosticeren. Daarnaast kan toekomstig onderzoek misschien wel helpen om slaap-gerelateerde behandelingen te ontwikkelen die de sensorische en motorische ontwikkeling stimuleren.

Slapen op de opvang

Slapen is voor de ontwikkeling van kinderen dus ontzettend belangrijk. Niet alleen thuis in hun eigen bed, maar ook op de opvang. Een goede slaapkwaliteit kunnen bieden aan kinderen is dus een grote verantwoordelijkheid voor pedagogisch medewerkers. Hoe pak jij dit aan? Praat eens met elkaar over wat jullie nu al doen of nog meer zouden kunnen doen om er voor te zorgen dat de kinderen in je groep zich ook slapend optimaal kunnen blijven ontwikkelen.

Verder lezen?

https://www.uu.nl/nieuws/slapen-is-zoveel-meer-dan-uitrusten