Voldoende en gevarieerd bewegen: Zo stimuleer je de motorische vaardigheden van kinderen

Hilde Krajenbrink

De afgelopen tientallen jaren zijn kinderen motorisch steeds minder vaardig geworden. Kinderen zijn bijvoorbeeld minder goed in een bal tegen een muur gooien en weer vangen en kunnen minder goed balanceren over een onstabiele ondergrond [1]. Dat is reden tot zorg want deze motorische vaardigheden zijn essentieel voor hun beweeggedrag nu en later. Belangrijk dus om hier iets aan te doen door kinderen te stimuleren om voldoende en gevarieerd te bewegen. Ben je benieuwd wat jij als professional kunt bijdragen? Dat lees je in deze blog.

Wat is motorische ontwikkeling?

Motoriek gaat over het vermogen om te bewegen. De motorische ontwikkeling begint al heel vroeg. Je herkent vast wel dat baby’s trappelen met de benen, leren rollen van hun buik naar hun rug en weer terug en grijpen naar voorwerpen. Als kinderen ouder worden, leren ze tijgeren, kruipen, uiteindelijk lopen en kunnen ze voorwerpen steeds beter vastpakken en gebruiken. Op die manier ontdekken zij de wereld om hen heen. Een goede motorische ontwikkeling zorgt ervoor dat kinderen makkelijker en met meer plezier en zelfvertrouwen deelnemen aan sport- en beweegactiviteiten en draagt bij aan een goede gezondheid [2].

Breed motorisch ontwikkelen

Kinderen die motorisch vaardig zijn hebben een ‘brede motorische basis’. Dat betekent dat zij allerlei verschillende motorische basisvaardigheden goed beheersen. We onderscheiden 10 vaardigheden, zoals springen, klimmen, mikken en balanceren. Op de afbeelding hieronder is een overzicht te vinden van deze 10 vaardigheden [3].

Deze basisvaardigheden komen niet ‘van nature’ aanwaaien. Kinderen moeten voldoende en gevarieerd bewegen om deze vaardigheden te ontwikkelen. Op jonge leeftijd ligt daarbij de nadruk op het ontwikkelen van de basisvaardigheden. Als kinderen ouder worden, kunnen ze deze vaardigheden in steeds meer variaties en contexten toepassen en uitvoeren [2]. Als het bijvoorbeeld gaat om vangen, dan zul je merken dat kinderen van 3 tot 4 jaar oud leren om een zorgvuldig aangegooid pittenzakje te vangen. Naarmate kinderen ouder worden, ontwikkelen ze deze vaardigheid steeds verder en leren kinderen bijvoorbeeld een bal vangen na een stuit op de grond, onverwachte ballen vangen en vangen met één hand. Een brede motorische basis zorgt ervoor dat kinderen later makkelijker een breed scala aan sportspecifieke vaardigheden ontwikkelen, zoals een goede pass bij volleybal [2].

Naarmate kinderen ouder worden, worden de motorische vaardigheden van kinderen steeds belangrijker als voorspeller voor hoe actief kinderen zijn. Goed ontwikkelde vaardigheden zijn dan van belang om deel te nemen aan sport- en spelactiviteiten [4]. Kinderen juist op jonge leeftijd veel en gevarieerd laten bewegen is dus essentieel voor de ontwikkeling van de motorische vaardigheden die belangrijk zijn om op latere leeftijd actief te blijven.

3 tips om de motorische basisvaardigheden te stimuleren

Benieuwd hoe jij als professional de motorische ontwikkeling van kinderen kunt stimuleren? Allereerst is het dus belangrijk om voldoende en gevarieerd te bewegen.

Hierbij 3 tips:

1. Zorg dat er verschillende basisvaardigheden terugkomen bij een beweegmoment. Denk na over hoe je verschillende basisvaardigheden kan combineren. Balanceren en springen gaan bijvoorbeeld heel goed samen. Laat kinderen eerst over een muurtje of boomstam lopen en laat ze er vervolgens zelf vanaf springen. Ook een hindernisparcours werkt altijd goed om meerdere vaardigheden terug te laten komen. De allerkleinsten kun je uitdagen door speeltjes net buiten hun bereik te leggen waardoor ze moeten rollen of verplaatsen om het speeltje te grijpen. Inspirerende spelletjes gericht op de verschillende basisvaardigheden vind je hier.

1. Probeer daarnaast te variëren in de manier waarop de verschillende basisvaardigheden terugkomen. De vaardigheid ‘gaan en lopen’ kun je bijvoorbeeld stimuleren door te tijgeren, te kruipen, te rennen, zijwaarts te lopen, achteruit te lopen, kikkersprongen te maken, etc.
2. Zet ook in op vaardigheden die wat vaker worden vergeten, zoals stoeien. Kinderen leren zo duwen en trekken en daarbij in evenwicht te blijven. Je kunt spelletjes bedenken waarbij kinderen bijvoorbeeld een bal van elkaar moeten afpakken. Doe dit op een zachte ondergrond, blijf in de buurt en spreek af dat er altijd gestopt wordt als een van de kinderen dit wil.

Meer weten?

• Meer weten over hoe je door te bewegen de motorische ontwikkeling van jonge kinderen stimuleert? Volg dan de mini-learning motorische ontwikkeling. Na afloop kun je kosteloos Beweegspelletjes aanvragen.
• Meer informatie over een brede motorische ontwikkeling vind je in de BMO inspiratiegids

Bronnen

[1] Inspectie van het Onderwijs (2018). Peil.Bewegingsonderwijs 2016-2017. Utrecht.

[2] Hoofwijk, M., et al. (2020). Brede motorische ontwikkeling van kinderen: Nut en noodzaak. Sportgericht, 74(6).

[3] Wormhoudt, R., et al. (2017). The basics of the athletic skills model: Optimizing talent development through movement education. In: R. Wormhoudt & G.J.P. Savelsbergh (eds.), The Athletic Skills Model, pp. 3-19. Abingdon, UK: Taylor & Francis.

[4] Stodden, D.F., et al. (2008). A developmental perspective on the role of motor skill competence in physical activity: An emergent relationship. Quest, 60(2), 290-305.