Maak van voorlezen een beleving

Patricia Bourgonje – CED Groep

Eva van der Panne – CED Groep

In peutergroep De Giraffen gebruikt pedagogisch medewerker Sophie het prentenboek Rupsje Nooitgenoeg als onderdeel van een interactief voorleesmoment. Terwijl ze voorleest, houdt ze de peuters betrokken door hen vragen te stellen zoals: ‘Wat denk je dat er gebeurt als de rups nog meer eet?’ en ‘Welk fruit zie je hier?’ Daarnaast beeldt ze uit hoe de rups door de appel heen knabbelt, compleet met smakgeluiden en gebaren. De peuters lachen en doen enthousiast mee door hun vingers te gebruiken om de hapjes van de rups na te bootsen. Na het verhaal laat Sophie de kinderen met behulp van speelgoed en afbeeldingen het verhaal naspelen. Eén van de peuters wijst naar de afbeelding van de vlinder en roept trots: ‘Kijk, de rups is een vlinder geworden!’

Van 22 januari tot 1 februari 2025 staan de Nationale Voorleesdagen weer in het teken van voorleesplezier en het belang van verhalen voorlezen aan (jonge) kinderen. Tijdens de Nationale Voorleesdagen wordt er een prentenboeken top 10 gepresenteerd. Dit jaar is Rinus bekroond tot prentenboek van het jaar. Rinus is een spannend en ontroerend verhaal over een kleine, dappere neushoorn die zich zonder aarzelen in het ene na het andere avontuur stort. Maar wanneer hij in de problemen komt, blijkt hij niet de enige held in het verhaal te zijn. Dit boek biedt de perfecte mogelijkheid om kinderen een verhaal echt te laten beleven tijdens het voorlezen. Hoe je dat aanpakt, lees je in deze blog.

Waarom is voorlezen belangrijk?

Voorlezen is veel meer dan een gezellige activiteit; het is een bewezen methode om de taalvaardigheid, leesvaardigheid en verbeeldingskracht van kinderen op jonge leeftijd al te stimuleren. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die regelmatig worden voorgelezen een grotere woordenschat ontwikkelen en beter scoren op basisvaardigheden zoals fonemisch bewustzijn, oftewel het herkennen van klanken [1]. Daarnaast laten studies naar de vroege hersenontwikkeling zien dat spreken, zingen en voorlezen aan baby’s en peuters positieve invloed hebben op hun taalontwikkeling. Vooral de receptieve woordenschat – het vermogen om woorden te begrijpen – profiteert van voorlezen. Wanneer kinderen luisteren naar verhalen, komen ze namelijk in aanraking met nieuwe woorden en concepten in een betekenisvolle context.

Voor meertalige kinderen blijkt voorlezen in zowel de thuistaal als in de tweede taal een significante verbetering in hun woordenschat te brengen [2]. Het combineren van voorlezen thuis en in een onderwijssetting of opvang biedt deze kinderen de kans om hun taalkennis in beide talen te vergroten.

Dat voorlezen van nature waardevol is voor de ontwikkeling van kinderen klinkt misschien logisch, maar het belang van hóe je voorleest wordt vaak onderschat. En dat terwijl voorleesstrategieën bepalend zijn voor het positieve effect van voorlezen. Voorlezen begint al bij het bekijken van de kaft en door samen te voorspellen waar een boek over gaat. Naast het voorspellen, is hardop denken, visualiseren en stapsgewijs door het boek gaan heel belangrijk om dieper leesbegrip te realiseren. Maar vooral het toepassen van dramatische technieken kan de voorleeservaring voor kinderen verrijken: denk aan verschillende stemmetjes, expressieve gebaren, het uitbeelden van situaties, het gebruik van visuele hulpmiddelen of het houden van dramatische pauzes. Deze betrekken kinderen niet alleen bij het verhaal, maar ondersteunen hen ook in het beter begrijpen en navertellen van de inhoud [3].

Hoe lees je interactief voor?

Je kunt interactief voorlezen eenvoudig toepassen. Maar waar begin je? Hieronder staan vijf praktische tips om meteen mee aan de slag te gaan:

1. Kies geschikte boeken: Selecteer prentenboeken met rijke taal, een duidelijke verhaallijn, opeenvolgende gebeurtenissen en aantrekkelijke illustraties. Dit maakt het makkelijker om dramatische strategieën toe te passen. [4]
2. Stel vragen tijdens het lezen: Introduceer het verhaal door het boek goed te bekijken met de kinderen. Bespreek de kaft en de afbeeldingen. Vraag de kinderen bijvoorbeeld wat ze denken dat er gaat gebeuren of waarom een personage iets doet. Dit stimuleert hun kritisch denken en betrokkenheid. Door vragen te stellen leg je verbanden met de leefwereld van kinderen. Bijvoorbeeld: ‘Zijn jullie wel eens op een kinderboerderij geweest? Welke dieren zagen jullie daar?’ Bespreek na afloop samen wat er gebeurd is in het verhaal. [4, 5, 6]
3. Gebruik expressieve technieken: Varieer in stemgebruik voor verschillende personages, gebruik gebaren en beeld scènes uit. Dit maakt het verhaal levendig en boeiend. [3, 4]
4. Moedig actieve deelname aan: Laat kinderen reageren op de illustraties, meedoen met geluiden of zelfs stukken van het verhaal naspelen.
5. Richt een verteltafel in: De kinderen kunnen het verhaal hier naspelen of navertellen. En het biedt de kans om regelmatig op het verhaal terug te komen.

Voorleesplezier

Eén van de mooiste aspecten van voorlezen is dat het lezen tot een plezierige activiteit maakt. Voor kinderen is plezier in lezen een belangrijke voorspeller van hun latere leesgedrag en -vaardigheden. Tijdens voorleesmomenten kun je kinderen laten zien hoe leuk en spannend verhalen kunnen zijn, wat hen motiveert om zelf boeken te gaan ontdekken. Maak van voorlezen daarom een dagelijks ritueel, zodat kinderen spelenderwijs de wereld van boeken ontdekken.

Bronnen