De onmisbare suikers in moedermelk (en hoe ze te behouden)

Misschien ligt het bij jullie kinderopvang wel in de koelkast; moedermelk. Moedermelk is hartstikke gezond voor baby’s, maar heb je je wel eens afgevraagd wat er zo gezond aan is en wat er zo bijzonder is aan de samenstelling van moedermelk? Bioloog en onderzoeker bij de Universiteit Utrecht, Marit Zuurveld vertelt in deze blog over de – voor haar – meest fascinerende stoffen in moedermelk; de humane melk oligosacharides (HMOs) en waarom HMOs de gezonde ontwikkeling van baby’s ondersteunen. Aan het eind van de blog geven we tips om zo goed mogelijk om te gaan met moedermelk op de groep en ervoor te zorgen dat de voedingsstoffen in moedermelk zo goed mogelijk behouden blijven tijdens het bewaren en opwarmen.  

Wat zijn humane melk oligosacharides (HMOs)?

HMOs zijn speciale vezelachtige suikers die bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van baby’s. Er zitten heel veel HMOs in moedermelk, namelijk tussen de 10 en 25 gram per liter. Na lactose (een andere soort suiker) en vetten zijn HMOs de meest voorkomende stof in moedermelk. Er zijn inmiddels meer dan 200 verschillende soorten HMOs ontdekt. Elke moeder heeft een andere combinatie van HMOs in haar moedermelk. Deze combinatie wordt beïnvloed door bijvoorbeeld leefstijl en genen. Moeders maken dus niet perse alle 200 verschillende HMOs aan.

Waarom zijn HMOs zo gezond?

Na de geboorte is het immuunsysteem nog niet ‘af’. Daardoor is het immuunsysteem van een pasgeboren baby nog erg kwetsbaar voor infecties en voor het ontwikkelen van allergieën. HMO’s helpen hier tegen. Opvallend is dat ze niet verteerd kunnen worden door baby’s zelf. In plaats daarvan gaan de HMO’s naar de darmen van baby’s, waar ze goede bacteriën helpen groeien. Deze goede bacteriën helpen om de gezondheid van de baby te ondersteunen.

HMOs werken ook als een bescherming tegen een aantal slechte bacteriën en virussen. Ze zorgen ervoor dat ziekteverwekkers zich niet kunnen binden aan de darmwand, waardoor er minder kans is dat ze de baby ziek maken.

Bovendien helpen HMOs het immuunsysteem goed te laten werken. Ze zorgen ervoor dat het immuunsysteem goed kan reageren op ziekteverwekkers en dat het ontstekingen vermindert. Dit helpt de baby niet alleen beter bestand te zijn tegen infecties, maar biedt ook bescherming tegen de ontwikkeling van allergieën en auto-immuniteit.

Wat we nog niet weten

De afgelopen jaren is er al veel onderzoek gedaan naar deze speciale suikers in moedermelk. We weten daardoor al veel over de voordelen van HMOs voor de gezondheid van baby’s, maar er zijn ook nog veel vragen die we graag zouden willen beantwoorden.

Zo willen we graag weten hoe de HMOs het immuunsysteem en andere lichaamsfuncties precies beïnvloeden. Er zijn meer dan 200 verschillende HMOs. Hebben die allemaal een andere invloed op de gezondheid van de baby? Ook maken verschillende moeders verschillende soorten HMOs aan in hun melk. Welke lange termijn effecten heeft dit op de ontwikkeling van de baby? Ook vinden we aanwijzingen dat HMOs volwassenen kunnen ondersteunen bij sommige immuun gerelateerde ziektes.

Hoe we HMOs onderzoeken

Wereldwijd werken we met veel onderzoekers samen om antwoorden te vinden op dit soort vragen. Dit doen we door de ontwikkeling van jonge kinderen te volgen die verschillende combinaties van HMOs krijgen via moedermelk of via onderzoeken met speciale flesvoeding.

In onze laboratoria onderzoeken we ook de specifieke immuuncellen en darmcellen. We onderzoeken hoe deze cellen reageren op HMOs, soms samen met bacteriën, virussen of allergenen. Zo kunnen we beter begrijpen op welke manier HMOs de gezondheid van baby’s beïnvloeden.

Ten slotte worden we steeds beter in het namaken van individuele HMOs. Dit helpt ons om de functies van verschillende HMOs te begrijpen. Zo kunnen we uiteindelijk de beste combinaties van HMOs ontwikkelen om in de toekomst aan bijvoorbeeld flessenvoeding toe te kunnen voegen en zo de gezonde ontwikkeling van baby’s te kunnen ondersteunen die geen moedermelk kunnen krijgen.

Conclusie

Moedermelk is een wonder van de natuur. Het biedt niet alleen de voedingsstoffen die een baby nodig heeft om te groeien, maar ook de bescherming die nodig is om gezond te blijven. De speciale suikers in moedermelk, de HMOs, spelen hier een belangrijke rol in. Ze helpen het immuunsysteem van de baby om zich goed te ontwikkelen en beschermen tegen infecties en allergieën.

Praktische Tips

Voor ouders en verzorgers is het belangrijk om te weten dat moedermelk de beste bron van HMOs is. Moedermelk biedt niet alleen de juiste voedingsstoffen, maar ook bescherming tegen infecties en allergieën dankzij onder andere de HMOs. Als borstvoeding niet mogelijk is, zijn er al flesvoedingen beschikbaar die verrijkt zijn met enkele HMOs. Deze kunnen ook helpen om het immuunsysteem van een baby te ondersteunen.

Om de ontwikkeling van de baby’s op jouw groep te ondersteunen, kun je gekolfde moedermelk geven. De bescherming tegen infecties en allergieën is vooral belangrijk op deze jonge leeftijd. Je kunt gekolfde moedermelk het beste achterin de koelkast bewaren, waar de temperatuur het minste schommelt. Als de melk bevroren is, is het belangrijk om deze langzaam te ontdooien in de koelkast of onder stromend water. Verwarm melk ten slotte tot ongeveer 37 graden Celsius en niet veel warmer. Deze tips zorgen ervoor dat de belangrijke voedingsstoffen in moedermelk zo goed mogelijk bewaard blijven.