Meer en beter bewegen op de kinderopvang en bso

Hilde Krajenbrink

De dagen bij ons op de opvang zijn gevuld met spelen, ontdekken, leren en zorgen. Er gebeurt veel op een dag, van vingerverven tot liedjes zingen en nieuwe smaken proeven. Daarin vergeten we soms ongemerkt om ook nog voldoende te bewegen. Terwijl juist beweging de basis is voor gezonde groei, ontwikkeling en lekker in je vel zitten.

Kinderen meer en beter laten bewegen in de kinderopvang en de bso. Dat lijkt op zo’n volle dag tussen alle vaste routines door best een uitdaging. Herkenbaar? Maar het goede nieuws is: bewegen is vaak makkelijker dan je denkt!

In een webinar speciaal voor de kinderopvang en bso tijdens de Week van de Motoriek bespraken we deze uitdaging en gingen we in op praktische oplossingen. Verschillende experts uit wetenschap en praktijk deelden hun kennis en ervaringen rondom het belang van bewegen, de huidige stand van zaken en hoe kleine aanpassingen een groot verschil kunnen maken. Aan tafel zaten Mirka Janssen (Hogeschool van Amsterdam), Jasper de Graef (Fontys Hogeschool), Pauline Slot (Utrecht Universiteit), Carolien Libert (Les Petits Kinderopvang) en Renate Aarts (Kindercentrum Petito’s).

Waarom bewegen zo belangrijk is

Veel en gevarieerd bewegen is belangrijk voor de ontwikkeling en gezondheid van kinderen [1,2]. Dit geldt niet alleen voor de motorische ontwikkeling, maar ook voor bijvoorbeeld hun zelfvertrouwen, sociale vaardigheden en concentratie [3-5].

Kinderen bewegen van nature graag en veel, maar hoe kun je dat als pedagogisch professional op de juiste manier stimuleren? Door bewegen te integreren in de dag en bewust beweegmomenten in te plannen, kun je als professional de voordelen van bewegen benutten.

Thema’s die aan bod kwamen in het webinar

1. Beweging in de dagelijkse routine

Bewegen hoeft geen extra activiteit in de planning te zijn. Het kan ook in de kleine momenten zitten. Laat kinderen helpen met spullen klaarzetten, maak van het opruimen een dansfeest en spring als kikkers door de gang als je gaat buitenspelen. Of maak een wandeling naar de speeltuin in plaats van een ritje met de bolderkar. Door beweging te integreren in de dagelijkse routine, wordt actief zijn vanzelfsprekend.

Tips

Begin de dag met een kort beweegmoment of energizer, bijvoorbeeld een liedje met bewegingen.

Laat kinderen zelf materialen klaarmaken voor spel of activiteiten, zodat ze onderweg al bewegen.

Varieer in beweegvormen zoals balanceren, springen, klimmen, gooien, stoeien en slingeren.

2. Buitenspelen benutten

Buitenspelen biedt ruimte voor gevarieerd bewegen. Een goed ingerichte buitenruimte heeft verschillende zones: een fietsparcours, bewegingsbaantjes, klimrekken en plekken voor zand- en waterspel. Dit stimuleert rennen, springen, balanceren, klimmen en rollen.

Tips

Richt zones in voor verschillende soorten spel zoals fietsen, balspelen en sensorisch spel.

Start het spel waar nodig en observeer actief, zorg voor een goede balans tussen ondersteuning en uitdaging.

Bewegingsactiviteiten hoeven niet ingewikkeld of duur te zijn, denk aan een stoepkrijt-parcours, hindernisbaan of het verplaatsen van spullen. Maak gebruik van losse materialen zoals hout, touwen, dozen en kastanjes.

3. Het goede voorbeeld zijn en ouders betrekken

Wist je dat je als pedagogisch professional een rolmodel bent voor kinderen? Kinderen doen wat ze zien. Laat dus zien dat bewegen leuk is, ook als het niet perfect gaat. Hiermee stimuleer je kinderen en collega’s en voel je je zelf ook fitter en meer ontspannen.

Tips

Laat kinderen zien dat plezier belangrijker is dan perfectie. Doe bijvoorbeeld mee met voetballen of dansen, ook als je er niet goed in bent.

Betrek ouders door uitleg te geven over beweegmomenten, bijvoorbeeld tijdens overdrachtsmomenten of via de app/nieuwsbrief. Geef tips voor thuis zoals simpele spelletjes en korte beweegmomentjes.

Denk na over het opnemen van bewegen in het beleid. Zo wordt bewegen niet een eenmalige activiteit, maar een vast onderdeel van de dag en het gesprek.

Terugkijken

Wil jij meer weten over hoe je binnen jouw opvanglocatie bewegen kunt stimuleren? Kijk het webinar dan terug. Ontdek actuele inzichten vanuit de wetenschap en tips vanuit de praktijk om kinderen in jouw groep meer en beter te laten bewegen.

Bronnen

Gezondheidsraad (2022). Beweegadvies voor kinderen tot en met vier jaar. Den Haag: Gezondheidsraad.

Gezondheidsraad. Beweegrichtlijnen 2017 (2017). Den Haag: Gezondheidsraad.

Iivonen S, Sääkslahti AK. Preschool children’s fundamental motor skills: a review of significant determinants (2013). Early Child Development and Care, 184(7), 1107–26. doi:10.1080/03004430.2013.837897

Lubans, D., Richards, J., Hillman, C., Faulkner, G., Beauchamp, M., Nilsson, M. et al. (2016). Physical activity for cognitive and mental health in youth: A systematic review of mechanisms. Pediatrics, 138(3), e20161642. https://doi.org/10.1542/peds.2016-1642

Martínez‑Merino, N. & Rico‑González, M. (2024. Effects of physical education on preschool children’s physical activity levels and motor, cognitive, and social competences: a systematic review. A Systematic Review. Journal of Teaching in Physical Education, 43(4), 696‑706. doi:10.1123/jtpe.2023‑0183