Blog
Leven met Oorlog
Vandaag is het Bevrijdingsdag. Waar we op 4 mei stilstaan bij de gevolgen van oorlog, vieren we op 5 mei onze vrijheid. Die vrijheid is helaas niet voor elk kind vanzelfsprekend. Op vele plekken in de wereld leven kinderen nog steeds in oorlog. En zelfs wanneer je het kind uit de oorlog haalt, haal je de oorlog niet gelijk uit het kind. Met het jaarthema van 2023 ‘Leven met Oorlog’ vraagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei aandacht voor de impact van oorlog op individuen, families en de samenleving. EarlyYearsBlog schreef in de afgelopen jaren met regelmaat blogs over hoe je op de groep om kan gaan met dit thema. De belangrijkste bevindingen en blogs zetten we hier op een rijtje.
Recht op bescherming
Alle kinderen hebben het recht om beschermd te worden tegen oorlog (Artikel 38 Kinderrechten). Helaas is de realiteit dat alle kinderen in hun leven worden geconfronteerd met het thema oorlog. Maar de mate waarin het dichtbij komt of impact op ze heeft, verschilt. Daarom is het goed om na te gaan in welke mate de kinderen in jouw groep te maken krijgen met dit onderwerp en goed te letten op hoe dit hun ontwikkeling beïnvloedt. Je kunt de kinderen in je groep grofweg in drie categorieën indelen:
- Kinderen die zelf een oorlogssituatie hebben ervaren (vluchtelingenkinderen)
- Kinderen wiens directe omgeving (familie en vrienden) een oorlogssituatie heeft ervaren of nog steeds ervaart
- Kinderen die in vrijheid opgroeien en over oorlog horen, zien, lezen en leren
Deze groepen kinderen hebben allemaal een andere ervaring met oorlog. Dat vraagt ook om ander gedrag van jou als professional. Ook is het goed om je bewust te zijn dat er binnen deze groepen verschillen zijn tussen kinderen. Kinderen verschillen in veerkracht en beleving. Niet elk vluchtelingenkind ervaart in dezelfde mate problemen in de ontwikkeling. En ook voor kinderen die in vrijheid opgroeien zul je zien dat het thema oorlog sommige kinderen meer aangrijpt dan anderen. Het is dus belangrijk om goed te kijken naar de signalen van elk kind en op een passende manier met ze in gesprek te gaan. In eerdere blogs schreven we meer concrete tips hoe je goed om kunt gaan met (oorlogs)trauma en het thema bespreekbaar kunt maken.
Blogtips op een rijtje
Voor de eerste groep kinderen, die zelf een oorlogssituatie hebben meegemaakt, is een belangrijk thema ‘trauma’. Wat trauma is, hoe je het kunt herkennen en hoe je er mee om moet gaan, lees je in onderstaande blogs:
- Drukke of net stille vluchtelingenkinderen… Wat dragen ze mee in hun rugzakje (Karlien Rillaerts & Thomas More Kempen, zusterblog Kleutergewijs)
- De traumabril: juist bij ontwikkelingstrauma kun je het tij keren (Annemiek Hoppenbrouwers)
- Leraren kunnen verschil maken in het leven van een getraumatiseerd kind (Mehrnaz Tajik)
Voor de tweede groep kinderen is trauma nog steeds een belangrijk onderwerp. Hoewel zij zelf geen ervaringen hebben met een oorlogssituatie, voelen zij wel het trauma, de angsten en de onzekerheden die de directe familie en vrienden ervaren. Wat het effect is van familietrauma en hoe je vluchtelingenfamilies kan ondersteunen, lees je in onderstaande blogs:
- Vluchtelingenkinderen help je door hun ouders te helpen (Annemiek Hoppenbrouwers)
- Hoe een eeuwenlang trauma de kinderen van nu nog steeds beïnvloedt (Annemiek Hoppenbrouwers)
Voor de derde groep kinderen, die oorlog alleen ervaren door wat ze op afstand over de wereld horen, zien, lezen en leren, is het belangrijk om op gepaste manier het gesprek aan te gaan. Laat het initiatief bij de kinderen, maar vermijd het onderwerp niet als kinderen vragen hebben. En wees ook eerlijk, zonder teveel in details te treden, over wat oorlog betekent en wat de effecten ervan zijn. Hoe je op een goede manier aandacht besteedt aan het onderwerp, lees je in de onderstaande blogs:
- Als de wereld schokt (Bodine Romijn)
- De grote oorlog gezien door kleine ogen (Freya Claes, zusterblog Kleutergewijs)
- Op de vlucht (Bodine Romijn)
