Buitenspelen op de bso, zo doe je dat!

Eline Geschiere

Hutten bouwen, heksensoep maken, verstoppertje of spelen met de geiten. Elke dag stuurde mijn moeder ons vroeger naar buiten om te spelen. Heerlijk vonden we dat. Ik ben opgegroeid op een boerderij, genoeg buitenspeelmogelijkheden dus! Wat is jouw mooiste buitenspeel ervaring?

Jammer genoeg groeit niet elk kind op met zoveel ruimte om het huis heen, en is buitenspelen niet vanzelfsprekend. Het is zelfs zo dat sinds 2022 het aantal uur dat kinderen gemiddeld per week buitenspelen op school, de BSO en in vrije tijd met 2.5 uur is afgenomen [1]. Maar de helft van de kinderen wil wel meer buitenspelen dan zij nu doen. Tijd voor actie dus!

De voordelen van buitenspelen

Buitenspelen is voor veel kinderen één van de leukste activiteiten die er is. Uit onderzoek blijkt dat 83% van de kinderen zich vrolijk en blij voelt na het buitenspelen [1]. Daarnaast is buitenspelen ontzettend belangrijk voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. Bewegen zorgt voor positieve effecten op de lichamelijke en mentale gezondheid, de motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling [2].

Buitenspelen op de bso

De bso speelt een belangrijke rol in het stimuleren van buitenspelen, want veel kinderen komen hier namelijk na schooltijd. Als pedagogisch medewerker, pedagogisch coach of leidinggevende kun je jouw ervaring en kennis op het gebied van gezondheid, ontwikkeling en opgroeien inzetten om het verschil te maken. Wat daarbij meehelpt: kinderen spelenderwijs uitdagen in de ontwikkeling van hun motorische vaardigheden en hen leren omgaan met kleine risico’s. Risicovol buitenspelen draagt daaraan bij.

Maar hoe zorg je er nu voor dat je écht het verschil maakt? Onderstaand stappenplan en de tools uit de Toolkit Buitenspelen van Kenniscentrum Sport & Bewegen kunnen daarbij helpen [2].

Stap 1: Maak inzichtelijk waarom buitenspelen stimuleren belangrijk is

Ten eerste is bewustwording van het nut en de noodzaak van buitenspelen essentieel om ervoor te zorgen dat jij en je collega’s gemotiveerd aan de slag kunnen. Wist je bijvoorbeeld dat zonlicht ervoor zorgt dat kinderen vitamine D aanmaken, wat zorgt voor sterke botten en spieren en een goed immuunsysteem? Ook bewegen kinderen buiten vaak veelzijdiger dan binnen. Bewegingen zoals slingeren, klimmen, balanceren, rollen, hangen en glijden zijn belangrijk voor een brede motorische ontwikkeling.

Meer inzichten lees je in de tipsheet ‘bso: dé plek om buitenspelen te stimuleren!’*. Gebruik deze kennis om met elkaar te bespreken wat jullie belangrijk vinden en waarom.

Stap 2: Ontdek hoe het buitenspelen bij jou op de bso gaat

Breng vervolgens de huidige situatie in kaart. Wat gaat er al goed? Welke kansen liggen er? En welke ambities hebben jullie? De checklist* kan daarbij helpen, ook in het gesprek met collega’s, de pedagogisch coach of de leidinggevende. Iedereen kan de checklist invullen.

Stap 3: Bespreek met elkaar wat jullie drijfveren zijn en waar belemmeringen zitten

Buitenspelen stimuleren wordt makkelijker en leuker als je dit samen, als team, doet. Ga als pedagogisch medewerker, leidinggevende en pedagogisch coach met elkaar in gesprek. Door het invullen van de checklist heb je inzicht gekregen in hoe de huidige situatie eruit ziet. Vergelijk de uitkomsten met elkaar en ga in gesprek over de overeenkomsten en eventuele verschillen. Bedenk hierbij dat buitenspelen meer is dan alleen sportactiviteiten in de buitenlucht. Een activiteit zoals stoepkrijten in de buitenlucht is ook buitenspelen. Ontdek samen nieuwe kansen! In een eerder verschenen blog wordt bijvoorbeeld ingegaan op rollenspel in de buitenlucht [3].

Stap 4: Maak samen een actieplan

Tijdens de gesprekken met collega’s ben je meer te weten gekomen over elkaars mening, drijfveren, behoeften en belemmeringen over buitenspelen. Bij stap 4 is het tijd om vervolgstappen te zetten. Maak samen een actieplan en spreek af wie wat oppakt. Een leidinggevende kan hier bijvoorbeeld het voortouw in nemen.

Stap 5: Van plan naar uitvoering

Jullie hebben samen een plan opgesteld en weten waar jullie naar toe willen werken. Nu is het tijd voor actie! Jullie persoonlijke weg naar buiten leg je vast met behulp van de Buitenspeelposter*: een praktisch instrument dat je samen invult aan de hand van jullie gemaakte plannen over buitenspelen en ophangt in een gezamenlijke ruimte. Het ziet er gezellig uit en herinnert jullie aan jullie voornemens. Vul de poster samen met de kinderen en collega’s in. Door het samen te doen, maak je het leuk voor iedereen!

Stap 6: Evaluatie en borging

Besef tot slot dat het volhouden van nieuw gedrag op de langere termijn vaak nog het lastigst is aan het veranderen van gedrag. Blijvende aandacht voor buitenspelen is dan ook belangrijk. Evalueer regelmatig de gemaakte afspraken en doelen. Door buitenspelen te integreren in de bestaande werkzaamheden, zoals werkoverleggen, het bedenken van nieuwe activiteiten, of bij voorbereiding van thema’s zoals feestdagen, zorg je ervoor dat er blijvende aandacht is voor buitenspelen.

Aan de slag met potje buitenspelen

Willen jullie buitenspelen, maar ontbreekt het aan inspiratie? Maak dan gebruik van Potje Buitenspelen: leuk, concreet en makkelijk! Met Potje Buitenspelen heb je al 17 inspirerende buitenspeelspelletjes waar jullie mee aan de slag kunnen!

In deze blog heb je gelezen met behulp van welke stappen je kunt zorgen voor een expliciet buitenspeelbeleid bij jou op de bso. Enthousiast geworden? Download dan de gehele Toolkit buitenspelen op de bso [2].

*Al deze materialen zijn te vinden in de toolkit buitenspelen.

Bronnen:

[1] Verion. (2024). Onderzoek buitenspelen 2024. Geraadpleegd op 2-8-2024 via https://jantjebeton.nl/media/pages/medialibrary/8fff6f2d1a-1712060905/rapport-buitenspelen-kinderen-jantje-beton-2024.pdf

[2] Kenniscentrum Sport & Bewegen. (2023). Toolkit buitenspelen. Geraadpleegd op 2-08-2024 via https://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/producten/toolkit-buitenspelen/

[3] https://earlyyearsblog.nl/2022/04/08/rollenspel-in-de-buitenlucht/

Eerdere blogs over bewegen en buitenspelen

https://earlyyearsblog.nl/2022/04/08/rollenspel-in-de-buitenlucht/

https://earlyyearsblog.nl/2021/10/01/meer-bewegen-is-gezond-voor-lichaam-en-geest/

https://earlyyearsblog.nl/2020/05/15/de-kracht-van-buitenspelen/