door

Mehrnaz Tajik

Internationale Dag van de Moedertaal – hoe geef je een plek aan de moedertaal?

Afgelopen dinsdag, 21 februari, was de Internationale Dag van de Moedertaal. Deze dag staat in het teken van de taalkundige en culturele diversiteit en de meertaligheid. UNESCO heeft Dag van de Moedertaal bedacht om het culturele erfgoed levend te houden en meer begrip te creëren voor verschillen tussen etnische groepen. Voor kinderen met een andere culturele achtergrond is het belangrijk om de moedertaal goed te beheersen, omdat dit dé basis voor het leren van een nieuwe taal, zoals het Nederlands. Niet alleen is de moedertaal belangrijk voor een goede taalbasis, maar ze is ook zeer van belang voor de identiteitsontwikkeling en voor het contact met familie. Hoe besteed je aandacht aan de moedertaal? Hoe geef je daar een plek aan? In dit blog geven we 5 tips.

Een goede taalbasis

Eerder schreven we deze blog over waarom het zo belangrijk is om de moedertaal te leren: “Uit onderzoek [1] blijkt dat gemeenten, scholen, opvang en ouders zich vaak nog niet voldoende bewust zijn van het belang van de moedertaal. Het beleid heeft zich lang gericht op vooral veel Nederlands praten, zowel op school als thuis, als ook in de communicatie met ouders. Maar juist als kinderen thuis hun moedertaal goed leren spreken, dan kunnen zij beter Nederlands leren.”

Identiteit

Het horen en (leren) spreken van de moedertaal is van belang voor de band tussen het kind en zijn familie en voor zijn eigen identiteitsontwikkeling. Mensen uiten hun gevoel het beste in hun moedertaal. Men zegt ook wel: moedertaal is de taal van je hart. ‘Weten waar je vandaan komt, hoe de migratiegeschiedenis jou en je familie hier heeft gebracht en enige verbinding houden met je eigen culturele erfgoed, helpt in het ontwikkelen van een evenwichtig zelfbewustzijn’. [2] ‘Het is mooi als kinderen al op jonge leeftijd de boodschap meekrijgen dat alle kleuren (en alle talen) goed zijn. Het helpt hen een positief zelfbeeld te ontwikkelen’ zegt Elly Singer [3].

Aandacht voor meertaligheid

Moedertaal is iets wat onderdeel is van de identiteit van de kinderen. Daarom is het belangrijk hier erkenning en waardering voor te geven. Je kunt aandacht geven aan meertaligheid door met de kinderen te praten over dat er meerdere talen zijn en dat alle talen mooi en goed zijn.

Je kunt kinderen vragen of ze iets willen zeggen in hun moedertaal. Bijvoorbeeld bij binnenkomst gedag in hun moedertaal te zeggen. Het zou heel mooi zijn als er een zichtbare plek is voor de thuistalen van de kinderen. Bijvoorbeeld in de hal van binnenkomst. Zo geef je ouders ook een signaal dat je hen ziet en waardeert.

Hoe geef je een (visuele) plek aan de moedertaal?

1. Vraag bij de intake naar de thuistaal van het kind en de ouders. Worden er meerdere talen gesproken thuis? Leert het kind de moedertaal? Kinderen die de moedertaal goed spreken, hebben een goed taalbasis en pakken het Nederlands snel op. Ook bij het kindvolgsysteem kan meegenomen worden wat de taalontwikkeling in de moedertaal is. Zorg dat je alle verschillende talen die kinderen spreken evenveel waardeert en niet meer waarde hecht aan bijvoorbeeld het Engels dan Turks als tweede taal. Het is belangrijk om alle talen te waarderen. Juist omdat we uit onderzoek weten dat dit niet het geval is. [4]
2. Maak een groot Welkomsbord in de thuistalen van de kinderen. Je kunt ouders vragen om ‘Welkom’ of ‘Hallo’ in hun taal toe te voegen. Zo wordt het welkomsbord een gezamenlijk project dat zich kan uitbreiden.
3. Je kunt een grote wereldkaart ophangen met lijntjes naar de landen waar kinderen/ouders vandaan komen. Ouders kunnen er bij schrijven welke taal/talen zij spreken. Want in vele landen zijn meerdere talen en dialecten.
4. Belangrijke informatie voor ouders, zoals informatie over inschrijven, plaatsing en welkomsinformatie is handig om in meerdere talen te kunnen geven. Dat voorkomt veel misverstanden vanaf het begin af aan. Ouders die net in Nederland zijn hebben even de tijd nodig om het Nederlands te leren. Belangrijke informatie zoals wat ouders kunnen verwachten, breng- en haaltijden, dagritme en afspraken is fijn als dit vanaf het begin af aan duidelijk is voor ouders. Ook het infobord of de nieuwsbrief kun je aanbieden in het Nederlands, Engels, Pools en het Arabisch.
5. Gebruik muziek van verschillende (thuis)talen van kinderen. Je kunt ook een collega of ouder vragen om samen een liedje in een andere taal te zingen of een verhaal voor te lezen in een andere taal. Lees deze blog voor meer tips hierover.